Πρόκειται για επαναλαμβανόμενα, αυτοπεριοριζόμενα επεισόδια άλγους κυρίως των κάτω των άκρων χωρίς εμφανή αίτια. Είναι καλοήθη και συχνά υποχωρούν σε 1-2 χρόνια από την εμφάνισή τους.
Η αιτιολογία τους είναι άγνωστη. Παρ’ όλο που εμφανίζονται σε παιδιά που βρίσκονται στην ανάπτυξη, δε σχετίζονται με την ανάπτυξη, δεν συμβαίνουν κατά την περίοδο γρήγορης ανάπτυξης των παιδιών, αλλά ούτε και την επηρρεάζουν.
Συναισθηματικές μεταπτώσεις και ψυχικές παθήσεις αναφέρονται συχνά ως πιθανές αιτίες, αλλά δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά. Πολλές άλλες αιτίες έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί, όπως η κούραση, ήπια ορθοπαιδικά προβλήματα και κακή στάση του σώματος, ή η καταπόνηση των άκρων.
Τα άλγη ανάπτυξης εμφανίζονται μεταξύ 2 και 12 ετών. Μελέτες σε παιδιά σχολικής ηλικίας έδειξαν ότι ποσοστό 10-20% εμφανίζει άλγη ανάπτυξης και είναι λίγο συχνότερα στα κορίτσια.
Τα «άλγη ανάπτυξης» δεν έχουν συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια, έχουν όμως κάποια στοιχεία που τα χαρακτηρίζουν, όπως:
• Ο πόνος τυπικά εμφανίζεται τα απογεύματα και τις νύχτες, ξυπνώντας το παιδί από τον ύπνο του και συνήθως υποχωρεί το πρωί.
• Ο πόνος εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στα κάτω άκρα, στα άνω άκρα μπορεί να εμφανίζονται αλλά μόνο σε συνδυασμό με πόνο και στα κάτω άκρα.
• Ο πόνος είναι αμφοτερόπλευρος και εντοπίζεται στις βαθύτερρες μυϊκές μάζες συχνότερα στους μηρούς και τις κνήμες.
• Ο πόνος είναι παροξυσμικός, και μπορεί να είναι τόσο έντονος που το παιδί να κλαίει και να διακόπτει προσωρινά τη δραστηριότητα του, χωρίς όμως να αλλάζει τις καθημερινές του συνήθειες.
• Στα μεγαλύτερα παιδιά (6-12 ετών) ο πόνος μπορεί να περιγράφεται ως κράμπα, ή κόπωση.
• Ο πόνος βελτιώνεται με το μασάζ, τα θερμά επιθέματα, και τα απλά αναλγητικά
• Δεν επηρεάζεται η καθημερινότητα των παιδιών.
• Η κλινική εξέταση κατά τη διάρκεια και μετά το επεισόδιο είναι φυσιολογική και εάν γίνει εργαστηριακός έλεγχος είναι και αυτός φυσιολογικός
• Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων συνυπάρχει διαμαρτυρία για επαναλαμβανόμενα επεισόδια κοιλιακού άλγους και κεφαλαλγίας.
• Συχνά υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό αλγών ανάπτυξης.
• Τα «άλγη ανάπτυξης» είναι χρόνια άλγη, με διαλλείποντα χαρακτήρα.
• Ο πόνος ΔΕΝ συνδέεται με αρθρώσεις.
• Ο πόνος επιδεινώνεται με την αυξημένη δραστηριότητα κατά την διάρκεια της ημέρας.
Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, που όπως αναφέρουμε παραπάνω, είναι φυσιολογική ακόμη και κατά την διάρκεια του επεισοδίου και δεν είναι απαραίτητο να γίνονται ακτινογραφίες ή εργαστηριακός έλεγχος.
Πρέπει να τονίσουμε ότι είναι πολύ σημαντικό για τον Παιδίατρο να μπορέσει να διαχωρίσει τα «άλγη ανάπτυξης» από άλλες σοβαρές νοσολογικές οντότητες (τραύματα, κακοήθειες, λοιμώξεις, μεταβολικά ή ρευματολογικά νοσήματα, δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.α.) που χρήζουν άμεσης διερεύνησης και αντιμετώπισης. Οι περισσότερες από αυτές διαχωρίζονται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση ενώ άλλες χρειάζονται απεικονιστικό και εργαστηριακό έλεγχο.
Αντιμετώπιση
Ο οξύς πόνος ανακουφίζεται με μασάζ, αναλγητικά και θερμά επιθέματα. Πολύ συχνά τα επεισόδια έχουν διάρκεια για αρκετές ημέρες και νύχτες με αποτέλεσμα το παιδί να μην μπορεί να ξεκουραστεί κατά την διάρκεια του βραδυνού ύπνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούμε να δίνουμε πριν τον βραδυνό ύπνο παρακεταμόλη (DEPON) ή ιβουπροφαίνη (ALGOFREN).
Προσπάθεια μας είναι να μην διακόψει το παιδί την καθημερινότητα του και να μην γίνει ο πόνος το επίκεντρο του ενδιαφέροντος του ιδίου και της οικογένειας του. Η κατανόηση της καλοήθους φύσεως των «αλγών ανάπτυξης» είναι ουσιώδους σημασίας ώστε να προστατευθούν οι ασθενείς και οι οικογένειες τους από την περιττή ανησυχία, τον φόβο και την ταλαιπωρία με τις άσκοπες εξετάσεις.
