Ορισμός
Ο λύκος είναι μια πάθηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει τον οργανισμό συνθέτοντας αντισώματα για να καταπολεμήσει τους ιούς, τα βακτήρια και τις άλλες ξένες προς αυτόν ουσίες. Όταν η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος δεν είναι φυσιολογική τότε αυτό είναι δυνατόν να παράγει αντισώματα που στρέφονται κατά του οργανισμού. Τα αντισώματα αυτά ονομάζονται αυτοαντισώματα. Μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως πόνο, φλεγμονή και άλλα συμπτώματα του λύκου. Οι παθήσεις όπως ο λύκος στις οποίες έχουμε παράγωγη τέτοιου τύπου αντισωμάτων ονομάζονται αυτοάνοσες.
Επειδή χαρακτηρίζεται από μεγάλο πλήθος και ποικιλία συμπτωμάτων ο λύκος είναι δύσκολο να οριστεί επακριβώς. Το πιο σημαντικό όμως που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι ο λύκος δεν είναι απαραίτητο να περιορίζει τη ζωή του ασθενούς. Ο λύκος μπορεί να θεραπευτεί αποτελεσματικά και οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από αυτόν μπορούν να ζήσουν ενεργές, παραγωγικές ζωές.
Επίπτωση
• Οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από ΣΕΛ αλλά είναι πιο συνηθισμένος στα κορίτσια και τις γυναίκες. Πλέον του 90% των ασθενών με λύκο είναι γυναίκες.
• Ο λύκος είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε ανθρώπους με αφρο-αμερικανική, ισπανόφωνη ή ιθαγενή αμερικανική καταγωγή. Οι αφρο-αμερικανοί και οι ισπανόφωνοιτείνουν εμφανίσουν ΣΕΛ σε νεαρότερη ηλικία και με πιο έντονη συμπτωματολογία σε σύγκριση με τους ασθενείς που ανήκουν στη λευκή φυλή.
• Σύμφωνα με τις εκτιμήσειςτου αμερικανικού ιδρύματος ΣΕΛ περίπου 1,5 με 2 εκατομμύρια αμερικανοί πάσχουν από κάποια μορφή λύκου, περιλαμβανομένων και 5.000 με 10.000 παιδιών.
• Ο πραγματικός αριθμός των ασθενών μπορεί να είναι ακόμα υψηλότερος.
• Δεν υπάρχουν επιδημιολογικά δεδομένα για τη χώρα μας.
• Ο λύκος συνήθως εμφανίζεται στις ηλικίες μεταξύ των 12 και 44 ετών, αλλά στην πράξη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Αίτια
Η αιτία του λύκου παραμένει άγνωστη. Δυο από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις που προσπαθούν να απαντήσουν οι ερευνητές είναι το ποιοι άνθρωποι και πότε εμφανίζουν λύκο. Η κατανόηση της αιτίας του λύκου μπορεί να μας οδηγήσει στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών θεραπευτικών και προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπισή του.
Η εμφάνιση του λύκου μπορεί να οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων που δρουν από κοινού. Η σύγχρονη επιστημονική σκέψη έχει επικεντρωθεί σε τρεις τομείς .
1. Επειδή ο λύκος μπορεί να είναι οικογενής, οι ερευνητές πιστεύουν ότι κάποια γονίδια μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνισή του. Περίπου το 50% των ασθενών με λύκο είτε είχαν κάποιο μέλος του στενού οικογενειακού τους κύκλου που έπασχε από τη νόσο αυτή ή θα αποκτήσουν μελλοντικά. Με τον όρο στενός οικογενειακός κύκλος εννοούμε τη μητέρα, τον πατέρα και τα αδέρφια .
2. Οι ορμόνες μπορεί να εμπλέκονται στην εμφάνιση του λύκου. Μια σύνδεση με τις ορμόνες θα εξηγούσε γιατί ο λύκος είναι πιο κοινός στις γυναίκες, ειδικότερα στα αναπαραγωγικά τους χρόνια .
3. Κάποιος παράγοντας στο περιβάλλον μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση λύκου. Κάποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχει ήδη αναγνωριστεί ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματα του λύκου. Σε αυτούς περιλαμβάνονται κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα και η έκθεση στον ήλιο.
Δεδομένα σχετικά με το λύκο
- Ο λύκος δεν είναι μεταδοτικός. Δεν μπορείτε να τον « κολλήσετε »από ένα άλλο άτομο .
- Ο λύκος δεν είναι μια μορφή του AIDS.
Αιτίες των εξάρσεων του λύκου
Δεν είναι πάντα εύκολο να εξηγήσουμε τι προκαλεί την έξαρση της νόσου. Κάποια συνηθισμένα γεγονότα που επισπεύδουν την εμφάνισή της είναι τα ακόλουθα :
- η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
- οι λοιμώξεις
- το έντονο συναισθηματικό στρες
- η μη λήψη των φαρμάκων που έχουν συνταγογραφηθεί από το γιατρό
Σημεία και συμπτώματα των εξάρσεων του ΣΕΛ
Τα πιο συνηθισμένα σημεία που μας προειδοποιούν για επερχόμενη έξαρση της νόσου είναι τα ακόλουθα :
- αίσθημα διαρκώς αυξανόμενης κόπωσης
- πόνος στις αρθρώσεις ή το στήθος
- εξάνθημα
- πυρετός
- στομαχικές διαταραχές
- πονοκέφαλοι
- ζαλάδες
Πρόληψη των εξάρσεων του ΣΕΛ
Δεν είναι δυνατόν να προληφθούν όλες οι εξάρσεις της νόσου, αλλά κάποιες ενέργειες μπορεί να βοηθήσουν στην αποφυγή τους. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει :
- να λαμβάνονται όλα τα φάρμακα σύμφωνα με τις εντολές και τις οδηγίες του γιατρού
- να επισκεφθείτε ρευματολόγο για την προσαρμογή των φαρμάκων του λύκου
- να περιορίσετε την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
- να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων
- να κάνετε το εμβόλιο κατά της γρίπης
- να ξεκουράζεστε επαρκώς
- να διατηρείτε υγιείς διατροφικές συνήθειες
- να ασκείστε ελαφρά όταν είναι δυνατόν
- να αποφεύγετε το κάπνισμα
- να αναπτύξετε υγιείς τεχνικές αντιμετώπισης της νόσου και ένα καλό σύστημα υποστήριξης.
Ποιές αιματολογικές διαταραχές σχετίζονται με τον ΣΕΛ;
Η αναιμία είναι η πιο συνηθισμένη αιματολογική διαταραχή που σχετίζεται με το λύκο. Περίπου το 50% των ασθενών με λύκο εμφανίζουν και αναιμία . Στους ανθρώπους που πάσχουν από αναιμία τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν μεταφέρουν αρκετό οξυγόνο στα άλλα κύτταρα του οργανισμού. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας του πολύ μικρού αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή εξαιτίας του γεγονότος ότι τα υπάρχοντα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν περιέχουν αρκετή ποσότητα αιμοσφαιρίνης. Η αιμοσφαιρίνη είναι η ουσία που δίνει στο αίμα το χαρακτηριστικό του χρώμα και μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς. Όταν τα κύτταρα δεν λαμβάνουν επαρκή ποσότητα οξυγόνου, ο οργανισμός περιέρχεται σε κατάσταση αδυναμίας που είναι συνηθισμένο κοινό σύμπτωμα της αναιμίας και του λύκου.
Η θρομβοκυτταροπενία είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση αιμορραγιών ή μωλώπων. Η αιμορραγία μπορεί να έχει τη μορφή ρινορραγιών, αιμορραγικών κενώσεων και μικροσκοπικών κόκκινων ή πορφυρών στιγμάτων στο δέρμα ή στις βλεννογόνους μεμβράνες. Ενώ είναι σχετικά συνηθισμένη, η αιμορραγία σπάνια είναι σοβαρή χωρίς το γεγονός όμως αυτό να αποτελεί λόγο να μην ενημερώσετε το γιατρό σας. Το αντιπηκτικό του λύκου δεν είναι στην πραγματικότητα αντιπηκτικό (δηλαδή ουσία που αναστέλλει την πήξη του αίματος) αλλά μια ουσία στο αίμα που μπορεί να οδηγήσει την αύξηση της εμφάνισης θρόμβων αίματος. Αυτοί οι θρόμβοι μπορεί να σχηματιστούν μέσα στα αιμοφόρα αγγεία των άνω και κάτω άκρων, του εγκεφάλου καθώς και άλλων περιοχών του σώματος. Οι θρόμβοι αυτοί μπορούν να αποσπαστούν και να μεταφερθούν σε άλλα σημεία του σώματος.
Η λεμφοκυτταροπενία (γνωστή επίσης και ως λεμφοπενία) και η ακοκκιοκυττάρωση είναι δυο καταστάσεις που σχετίζονται με τη μείωση του αριθμού δυο τύπων λευκών αιμοσφαιρίων, των λεμφοκυττάρων και των κοκκιοκυττάρων αντίστοιχα. Η μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητα του οργανισμού να καταπολέμα τις λοιμώξεις.
Άλλες σοβαρές παθήσεις που σχετίζονται με τον ΣΕΛ
Ο λύκος μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά σοβαρών ιατρικών προβλημάτων. Η επίσκεψη σε εξειδικευμένο γιατρό και η άμεση λήψη θεραπείας μπορεί να προλάβει ή να ελαχιστοποιήσει τις βλάβες στα όργανα του σώματος. Η φλεγμονή των νεφρών μπορεί να αναστείλει την ικανότητα του οργανισμού να αποβάλει τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και άλλες τοξικές ουσίες. Σημάδια που μας προειδοποιούν για τυχόν σοβαρές παθήσεις των νεφρών είναι τα οιδήματα γύρω από τα χέρια, τους αστραγάλους και τα μάτια όπως επίσης και το αίσθημα διαρκώς αυξανόμενης κούρασης χωρίς προφανή λόγο.
Σαν αποτέλεσμα της προσβολής του κεντρικού νευρικού συστήματος από το λύκο μπορούν να προκύψουν προβλήματα με τη μνήμη, την προσοχή και άλλες νοητικές λειτουργίες.
Αποτέλεσμα των αλλαγών στο σώμα μπορεί να είναι η κατάθλιψη, η μειωμένη αυτοεκτίμηση, η μειωμένη αυτοπεποίθηση, η θλίψη και άλλα συναφή συναισθήματα. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οφείλονται είτε στο λύκο είτε στα φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία του. Η προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να εξαλείψει ή να ελαχιστοποιήσει τις δυσάρεστες αυτές επιπτώσεις.
Η φλεγμονή μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιά και τους πνεύμονες. Ο λύκος μπορεί να προκαλέσει τη φλεγμονή του καρδιακού μυός, του περικαρδίου ή του υμένα που περιβάλει τους πνεύμονες. Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνουν θωρακικό άλγος και δύσπνοια.
