Μεθοτρεξάτη
Η μεθοτρεξάτη είναι ένα ευρέως διαδεδομένο, αναγνωρισμένο και αποτελεσματικό φάρμακο για τη θεραπεία μιας ποικιλίας ρευματικών νοσημάτων. Η μεθοτρεξάτη είναι γνωστή ως ένα ανοσοτροποιητικό αντιρρευματικό φάρμακο που περιορίζει τη φλεγμονή στις αρθρώσεις και μειώνει τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού σας.
Πότε και πώς πρέπει να λαμβάνεται η μεθοτρεξάτη
Η μεθοτρεξάτη λαμβάνεται από τους ασθενείς κατά κανόνα με τη μορφή χαπιού ή σε υγρή μορφή αλλά συχνά είναι δυνατόν να τους χορηγηθεί και με τη μορφή υποδόριων ενέσεων. Η ένεση μπορεί να είναι η καταλληλότερη μορφή χορήγησης της μεθοτρεξάτης ακόμα και κατά την έναρξη της νεανικής ιδιοπαθούς αρθρίτιδας (ΝΙΑ). Ο ρευματολόγος που παρακολουθεί το παιδί σας θα σας συμβουλεύσει για τον καταλληλότερο τρόπο προετοιμασίας του παιδιού σας.
Η μεθοτρεξάτη πρέπει να χορηγείται μια φορά την εβδομάδα, την ίδια πάντα μέρα, ανεξάρτητα αν είναι στη μορφή χαπιού, υγρού ή ένεσης. Αν μια δόση παραλειφθεί ή ξεχαστεί, τότε μπορεί να χορηγηθεί μέσα σε 24 ώρες από το καθορισμένο χρόνο. Τα χάπια δε θα πρέπει να συνθλίβονται και να γίνονται σκόνη.
Οι υποδόριες ενέσεις μεθοτρεξάτης μπορεί να χρησιμοποιηθούν για πολλούς λόγους π.χ όταν το φάρμακο που δίνεται από το στόμα δεν απορροφάται καλά ή δεν γίνεται ανεκτό από τον οργανισμό του ασθενούς και κατά συνέπεια δεν έχει την αποτελεσματικότητα που θα έπρεπε. Σε ορισμένα παιδιά οι υποδόριες ενέσεις μεθοτρεξάτης τους δίνουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ελέγξουν αποτελεσματικά την ασθένειά τους. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η μεθοτρεξάτη μπορεί να χρειαστεί 3 με 12 εβδομάδες για να αρχίσει να λειτουργεί και να παράγει αποτελέσματα.
Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες;
Τα περισσότερα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι λαμβάνουν τη μεθοτρεξάτη χωρίς να εμφανίζουν παρενέργειες. Τα πιο συχνά αναφερόμενα προβλήματα είναι οι στομαχικές διαταραχές και η κόπωση τη μέρα που ακολουθεί τη λήψη του φαρμάκου. Οι παρενέργειες μπορεί να αμβλυνθούν με τη χορήγηση φολικού οξέος τη μέρα μετά τη χορήγηση της μεθοτρεξάτης. Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν το παιδί σας εμφανίζει συνεχιζόμενα προβλήματα που συνδέονται με τη λήψη της μεθοτρεξάτης.
Οι ακόλουθες παρενέργειες είναι πολύ σπάνιες αλλά θα πρέπει να ενημερώσετε άμεσα το ρευματολόγο σας αν το παιδί σας εμφανίσει κάποιο από τα εξής συμπτώματα: ανεξήγητο εξάνθημα ή μώλωπες, πυρετό, πονόλαιμο, στομαχικά έλκη, ανεμοβλογιά ή οποιοδήποτε άλλο σύμπτωμα σας προκαλέσει ανησυχία. Συστήνεται ακόμη στα παιδιά η αποφυγή εμβολίων που περιέχουν ζώντα στελέχη μικροοργανισμών.
Παρακολούθηση αιματολογικών παραμέτρων
Η μεθοτρεξάτη επιδρά στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, που είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι δρα σωστά. Πριν ξεκινήσει η χορήγηση μεθοτρεξάτης πρέπει να γίνουν αιματολογικές εξετάσεις για να ελεγχθούν οι αιματολογικές και βιοχημικές παράμετροι και αν αυτές βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά όρια η επανάληψη τους θα γίνεται κάθε 4 με 12 εβδομάδες. Είναι πολύ χρήσιμο να διατηρείται αρχείο των αιματολογικών εξετάσεων. Ο γιατρός θα σας συμβουλεύσει για τα μεσοδιαστήματα που πρέπει να μεσολαβούν ανάμεσα στις εξετάσεις. Μην χάνετε τα προγραμματισμένα σας ραντεβού για τις εξετάσεις, ενώ σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο ενημερώστε το γιατρό σας.
Υποδόριες ενέσεις
Σε κανένα δεν αρέσουν οι ενέσεις αλλά είναι σημαντικό να αναρωτηθείτε αν το παιδί σας καταλαβαίνει πραγματικά το λόγο για τον οποίο πρέπει να κάνει τις ενέσεις αυτές. Από νεαρή ηλικία τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να εξοικειωθούν με τη θεραπεία τους και να καταλάβουν πώς δρα και πώς τα βοηθά. Οι γονείς γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από τον καθένα και έτσι πρέπει να χρησιμοποιούνται πληροφορίες κατάλληλες για το επίπεδο αντίληψης του κάθε παιδιού. Αν οι γονείς υιοθετήσουν μια θετική στάση και ενθαρρύνουν τα παιδιά τους τα αποτελέσματα θα είναι καλύτερα. Αν το παιδί σας εμφανίζεται αγχωμένο τη μέρα που πρέπει να του γίνει η ένεση, χρησιμοποιείστε τεχνικές απόσπασης της προσοχής του για να το κάνετε να ξεχάσει την όλη διαδικασία και το φόβο που έχει για τις ενέσεις. Κάθε δραστηριότητα που αποσπά την προσοχή του παιδιού από τη χορήγηση του φαρμάκου είναι πολύτιμη και πρέπει να την δοκιμάζετε όπως πχ. οι αργές αναπνοές, το διάβασμα ενός βιβλίου, το παιχνίδι, το τραγούδι ή η παρακολούθηση μιας ταινίας. Κάτι που μπορεί να βοηθήσει είναι να συμφωνηθεί με το παιδί η δραστηριότητα που θα ακολουθήσει την ένεση, μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε πολλά μέχρι να βρείτε αυτό που λειτουργεί καλύτερα για το παιδί σας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει με τα προβλήματα άγχους που ανακύπτουν και έχουν σχέση με τις ενέσεις οπότε μην διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια του αν χρειάζεται. Αν αποφασίσετε να χορηγήσετε εσείς τις ενέσεις στα παιδιά σας τότε είναι χρήσιμο να σας δείξει μια νοσοκόμα λεπτομερώς τη διαδικασία προετοιμασίας του εξοπλισμού, τη χορήγηση των ενέσεων και τη διάθεση των αποβλήτων για να μπορέσετε να χορηγήσετε τη μεθοτρεξάτη με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα στο σπίτι.
Ταξιδιωτικές συμβουλές
Ο τρόπος αποθήκευσης της μεθοτρεξάτης ποικίλει ανάλογα με την τοπική πολιτική και τις οδηγίες του κατασκευαστή. Προσοχή πρέπει να δίνεται όταν βρίσκεστε σε θερμές κλιματικές συνθήκες αν και καλό είναι να συζητήσετε για το θέμα αυτό με το γιατρό σας ή το φαρμακοποιό. Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε αεροπλάνο η μεθοτρεξάτη που βρίσκεται σε υγρή μορφή που χορηγείται από το στόμα ή με ένεση πρέπει να μεταφέρεται στις αποσκευές χειρός ενώ άλλα μικροαντικείμενα όπως επιπλέον βελόνες, κάδοι αποβλήτων, βαμβάκι κλπ μπορούν να μεταφερθούν στις αποσκευές που θα παραδώσετε για μεταφορά στο προσωπικό του αεροδρομίου. Εξαιτίας των αυξημένων μέτρων ασφαλείας που επικρατούν στα αεροδρόμια καλό είναι να ενημερώσετε την ταξιδιωτική εταιρία ότι θα μεταφέρετε μεθοτρεξάτη στο ταξίδι σας και αν είναι δυνατόν προσκομίστε τους και συστατική επιστολή από το γιατρό σας.
Άλλες επιλογές που πρέπει να εξεταστούν είναι και το να πάρετε χάπια αντί για ενέσεις στο ταξίδι ή η ένεση να χορηγηθεί αμέσως πριν την έναρξη του ταξιδιού ή αμέσως μετά τη λήξη του. Αν είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός του παιδιού για το ταξίδι στο εξωτερικό ενημερώστε το γιατρό σας αρκετό καιρό πριν την αναχώρησή σας, ποτέ μη χορηγήσετε στα παιδιά σας εμβόλια που περιέχουν ζώντα στελέχη των μικροοργανισμών.
Αν το παιδί σας ασθενήσει κατά τη διάρκεια των διακοπών σας και εμφανίσει συμπτώματα όπως διάρροια και / ή εμέτους, μην χορηγήσετε τη δόση της μεθοτρεξάτης και αναζητήστε ιατρική βοήθεια.
Εγκυμοσύνη
Είναι σημαντικό για τις μητέρες που κυοφορούν, προσπαθούν να συλλάβουν ή θηλάζουν να ενημερωθούν για τους πιθανούς κινδύνους από το χειρισμό της μεθοτρεξάτης λόγω των παρενεργειών που μπορεί να έχει στα έμβρυα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν λίγα δεδομένα σχετικά με το θέμα αυτό και ότι αποτελεί προσωπική επιλογή, η καλύτερη πολιτική είναι να αποφεύγεται η χορήγηση μεθοτρεξάτης από τους γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις.
Οι νέοι ενήλικες με ενεργή σεξουαλική ζωή πρέπει να χρησιμοποιούν αποτελεσματική αντισύλληψη εξαιτίας του γεγονότος ότι η μεθοτρεξάτη μπορεί να βλάψει τα αναπτυσσόμενα έμβρυα. Αν οι γονείς έχουν προγραμματίσει μια εγκυμοσύνη, η χορήγηση του φαρμάκου πρέπει να διακόπτεται τουλάχιστον 3 μήνες πριν, ενώ στη περίπτωση που μια νεαρή γυναίκα ανακαλύψει ότι είναι έγκυος ενώ παίρνει μεθοτρεξάτη πρέπει άμεσα να αναζητήσει βοήθεια από το γιατρό της.
